Allah'a İbâdet:

Kur'an'da 82 âyette "Allah'a ibâdet" ten söz edilmiştir. İnsan, Allah'a ibâdet için yaratılmıştır.[65] Bütün nebi ve rasuller, insanları Allah'a ibâdet etmeye dâvet ettikleri gibi[66], kendileri de O'na ibâdet etmişlerdir.[67] Kur'an'da hem "ey insanlar"  hitabıyla,[68] hem de "ey mü'minler" hitabıyla[69] Allah'a ibâdet etmek emredilmiş ve ibâdetin ihlâsla,[70] hiçbir şeyi ortak koşmadan yalnız Allah'a yapılması istenmiştir.[71] Allah'a ibâdetten bahseden âyetlerdeki ibâdet kavramı, genel olarak tevhid, itaat, duâ, Allah'ı bilmek, O'na boyun eğmek, iman etmek ve sâlih amel işlemek anlamlarını ifade eder.



Kur'an'da ibâdet kavramı, Allah'ın varlığını ve birliğini ikrar etmek, nebi ve rasullerine ve onlarla gönderdiği ilâhî vahye iman etmek, O'na boyun eğerek itaat etmek, İslâm'ın helâl ve haram, emir ve yasak bütün hükümlerini tatbik etmek, Allah'ın râzı olduğu şeyleri yapmak ve hükmüne râzı olmak, nimetlere şükretmek, musibetlere sabretmek, insanların haklarına riâyet edip onlara şefkat ve merhamet etmek anlamlarını ifade eder.



Buna göre Kur'an'da ibâdet kavramı; iman, ahlâk, namaz, oruç, hac, zekât, cihad, evlenme, boşanma, helâl-haram, miras, ticaret, ahde vefa, yemin, keffâret, ukubat... kısaca Kur'an'ın başından sonuna kadar bütün hükümlerini uygulamayı, emir ve yasaklarına riâyeti, sınırlarını korumayı içine alır.



Fıkıh Usûlü kitaplarında Kur'an hükümlerinin itikad, ibadet, ahlâk, muâmelât, ukubat şeklinde kısımlara ayrılması, anlatımı kolaylaştırmak içindir. Yoksa, ahlâkî ve amelî hükümler, "ibâdet" kavramının manalarından tamamen ayrı demek değildir. Çünkü Kur'an'ın amelî ve ahlakî  bütün hükümlerini uygulamak, Allah'a kulluk etmektir. Bu itibarla Kur'an hükümlerinin hepsi "ibâdet" kavramına dahildir. Uygulama itibarıyla ibâdetleri dört kısma ayırabiliriz:



1) İman, ihlâs, niyet, tefekkür, mârifet, sabır, takvâ, havf ve recâ gibi kalbî/bâtınî ibâdetler.



2) Namaz, oruç, zikir, tesbih, tehlil, tekbir, tahmid, duâ, insanlara iyi muâmele, ana-babaya iyilik, sıla-i rahim gibi vücut organlarıyla yapılan ibâdetler.



3) Zekât, sadaka, fakirlere ve yakınlara yardım, Allah yolunda infak gibi mal ve servetle yapılan ibâdetler.



4) Hacca gitmek, malı ve canı ile Allah yolunda cihad etmek gibi hem mal, hem de bedenle yapılan ibâdetler.



Allah'ın yapılmasını istediği şeyleri yapmak da, yasakladığı şeylerden kaçınmak da Allah'a kulluk etmektir, ibâdettir. Çünkü ibâdetin temel anlamı, Allah'a boyun eğerek itaat etmektir. İtaat da iki şekilde olur: Emirlere uymak ve yasaklardan kaçınmak. [72]